قاسم جعفری عضو هیات علمی دانشگاه و عضو شورای مرکزی کانون دانشگاهیان ایران اسلامی در یادداشتی به مناظرات به سبک رضوی را نسخهای برای عصر کنونی دانسته و به چند نکته برای اجرای این طرح اشاره کرده است.
متن این یادداشت به شرح زیر است:
« طبیعی است که امام معصوم باید عالم زمان خود باشد و این مساله ریشه کلامی دارد. خوب میدانیم که فقط تقلید جاهل از عالم جایز است و الا تقلید عالم از عالم، جاهل از جاهل و یا فرض قبیح تر آن عالم از جاهل جایز نیست. پس امام جامعه باید اعلم هم باشد. ( البته در زمان غیبت مساله متفاوت است که در جای خود خریطان فن بدان پرداخته اند.) از همین رو ست که میگوییم صرف نظر از نظریه نصب عینی ائمه(ع) مرجعیت علمی امامان (ع) خود بهترین دلیل است که آنان برای پیشوایی جامعه ارجح و حق هستند.
ابراهیم بن عباس میگوید: « ندیدم امام علی بن موسی الرضا پرسشی را بی پاسخ گذارد. او داناترین مردم از ابتدا تا عصر خود است. مامون با طرح پرسش های متنوع بارها او را محک می زد اما هر بار نه تنها جواب میگرفت که تمام سخن، جواب و حتی تمثیلهای امام متخذ از قرآن بود.»
وقتی علی (ع) می فرماید: « ان هذا القرآن خط مستور بین الدفتین و لابد له من ترجمان» ( کتاب خدا خطوط جاگرفته در بین دو جلد است که نیاز به مفسر دارد)، امام علی بن موسی الرضا (ع) نمونه بارز این ترجمانهاست همان که قرآن کریم میفرماید «.. وَمَا یَعْلَمُ تَأْوِیلَهُ إِلَّا اللَّهُ ۗ وَالرَّاسِخُونَ فِی الْعِلْمِ ..» (آل عمران آیه 7) تاویل آن را جز خدا و راسخان در علم نمیدانند یعنی همین.
در حالی که امامین باقرین (ع) فرصت تشکیل محفل درس و بحث و شاگرد پروری بیشتری داشتند و ما نیز بیشتر معارف دینی و فقهی را مدیون آنانیم ولی چرا آن بزرگوار به " عالم آل محمد (ص) اشتهار دارد، شاید یکی از ادله آن برگزاری مناظرات مختلف علمی باشد. شاید بانی این مناظرات «مامون عباسی» عمدتا مقاصد دیگری داشته است و به خیال خود بر آن بوده که بالاخره امام در مقابل کسی از آن به اصطلاح دانشمندان مغلوب شود و بدین سبب در شان امامتش دل شیعیان و تابعان حضرتش دچار تردید گردد.
اما به مصداق (تُعِزُّ مَنْ تَشَاءُ وَتُذِلُّ مَنْ تَشَاءُ ۖ ..)[ آل عمران 26] هر بار شعاع علم و نفوذ معنوی آن ولی خدا ساطع تر میشد. مغفول نماند که اهل علم واقعی معمولا متواضع اند و در برابر دلیل و برهان درست تسلیم میشوند اما میگویند مامون بیشتر کسانی را برای مناظره با امام میآورد که اهل جدال و لجاج بودند و به جای پذیرش حق جدال میکردند؛ چه بسا در خلوت توجیه میشدند که هدف منکوب کردن امام شیعیان است و نه مناظره واقعی علمی که بسیار میمون و مبارک است. شاید هم برخی با وعدههای دنیایی گزاف به ریسک بزرگ رویا رویی علمی با ایشان تن میدادند. نمونه بارز آنان را امروز در روحیه وهابی های مدعی پیروی از سنت پیامبر (ص) و سلف صالح میبینیم که چوب تکفیرشان بر تن همه امت از فرق و مذاهب مختلف خورده است.
معروف است که امام رضا (ع) با مسیحی، یهودی، زرتشتی، صابئی، رومی و غیره هم بر مبنای کتاب و معتقداتشان و هم به زبان خود آنان به مباحثه مینشست.
و اما چند نکته را تاکید میکنم:
1 - روش های تبلیغ مثل منبر خطابه، کتب و مجلات، رادیو و رسانههای مختلف و ارائههای هنری بسیار ارزشمند است اما فکر می کنم یکی از بهترین روشها همین مناظرات علمی واقعی است.
2 - اگر رهبر اندیشمند و زمان شناس انقلاب سال ها قبل بر برپایی کرسیهای آزاد اندیشی در دانشگاهها و در میان دانشجویان و نیز کرسیهای نظریه پردازی برای اساتید تاکید کردند شاید ناظر اثر گذاری بی بدیل این روش باشد امروز باید اعتراف کرد گر چه در این راستا قدم هایی برداشته شده اما راه نارفته بسی طولانی است.
3 - ای کاش در حوزههای علمیه هم این کرسی های تاثیر گذار که شکوفا کننده معارف دینی در جامعه می باشد راه اندازی شود. مگر نه این است که امام رضا (ع) فرمود: « فقیه کسی است که خیرش به مردم برسد و ( در حوادث و فتن ) آنان را از دشمن نجات دهد زمینه نزول نعمتهای بهشتی را برایشان فراهم سازد و در تحصیل رضوان خداوندی مددکارشان باشد. این یعنی علم نافع و کاربردی که همگان بدان نیازمندند.
4 - پیشنهاد میکنم حوزه علمیه در ایجاد کرسیهای ثابت مناظره به سبک رضوی در موضوعات مختلف پیشگام باشد و بدینسان در تبلیغ رسالات الهی یکی از اساسی ترین گام های کاربردی خود را بردارد. شاید این که سال هاست رهبری معظم حرف از تحول در علوم انسانی میزنند و متولیان امر همچنان در خم یک کوچه اند، با رونق کرسیهای مناظره به سبک و سلوک رضوی (ع) از این بن بست بی ارادگی خارج شود.
5 - بر پایی کرسیهای ثابت مناظره در تبدیل یافتههای علمی طلاب علوم دینی به علم نافع یقینا اثر مطلوب خواهد داشت.
6 - از همه اولی تر برای اجرای سبک مناظرات رضوی با موضوعات دینی فرهنگی اجتماعی اقتصادی سیاسی و... آستان مقدس حضرت رضاست که امیدواریم تولیت محترم عنایت ویژه ای مبذول دارند.»/
انتهای پیام
نظرات/سوالات