انسان سازی و تربیت نوجوانان با قرآن کریم

إنَّما قَلبُ الحَدَثِ كَالأرضِ الخالِيَةِ مَهما أُلقِيَ فيها مِن كُلِّ شَيءٍ قَبِلَتهُ:

قلب نوجوان، همچون زمين ناكشته است كه هرچه در آن افكنده شود، مى پذيرد.

با سلام و تحیّت و احترام؛

چند روز قبل به دعوت چند تن از دوستان عازم سفری کوتاه و یک روزه به روستای کرپشلی از توابع شهرستان راز و جرگلان شدیم؛ ربع ساعتی می‌شد رسیده بودیم و بعد از اقامه نماز ظهر و عصر با عزیزان گرم صحبت که نوجوانی با وقار و آرام از درب مهمان خانه وارد شد و با کمال ادب و احترام به جمع حاضر سلام داد. سیمایِ نوجوانی و لباس طلبگی معصومیت خاصی را در چهره اش تداعی می کرد؛ پرسیدم :اسمت چیست ؟؟گفت: محمد. عرض کردم محمد بیا کنارم بنشین ببینم در چه حالی؟! که پاسخ داد در حال تحصیل در حوزه علمیه شهر کلاله می باشم و ۱۳ جزء قرآن کریم را حفظ کرده‌ام ؛

-درس های مدرسه ات چطور؟؟

-عالی است!!

برای سلامتی اش صلواتی در جمع حاضر بلند شد؛ به محمد گفتم سوره بقره از آیه‌ی ۲۸۴ را بخوان که شروع کرد به خواندن قرآن کریم:

- 《وَ إِنْ تُبْدُوا ما فِي أَنْفُسِكُمْ أَوْ تُخْفُوهُ يُحاسِبْكُمْ بِهِ اللَّهُ؛‌ آنچه كه در (ضماير و ذهن) خودتان است آشكار نمائيد و يا پنهان سازيد، خداوند آن را به حساب و محاسبه خواهد درآورد》. و ...

در حالی که تلاوت این آیات مبارکه را با گوش جان می شنیدم و متوجه مضمون این آیات شریف بودم؛ به یاد دوران نوجوانی خود افتادم که در همین سن و سال برای تحصیل از دیار خود به سوی حوزه علمیه قم رهسپار شدم.

حضرت علی علیه السلام در غرر الحکم و درر الکلم حدیث ۳۹۰۱ می فرماید:

إنَّما قَلبُ الحَدَثِ كَالأرضِ الخالِيَةِ مَهما أُلقِيَ فيها مِن كُلِّ شَيءٍ قَبِلَتهُ ؛

قلب نوجوان ، همچون زمين ناكشته است كه هرچه در آن افكنده شود، مى پذيرد .

بیانات مقام معظم رهبری  در دیدار جمعی از حافظان و قاریان قرآن نونهال و نوجوان کشور (۸۰/۰۶/۲۸): 

شما جوانان و نوجوانانى كه قرآن را فرا مى گيريد، اين را بدانيد كه يك ذخيره مادام العمر براى انديشيدن و فكر كردن را براى خودتان فراهم مى كنيد. اين چيز بسيار باارزشى است. ممكن است در سنين جوانى، معانى و معارف عميقى را از آيات قرآن استنباط نكنيد و نتوانيد درست بفهميد -فقط چيزهاى سطحى و اندكى از معارف را بفهميد- اما به موازات بالا رفتنِ سطح معلومات و پيشرفت علمى، از آيات قرآن كه در حافظه و ذهن شما قرار دارد، بيشتر استفاده مى كنيد. حضور قرآن در ذهن انسان، نعمت بسيار بزرگى است. فرق است بين كسى كه براى مطلبى، بارها آيات قرآن و فهرستهاى قرآنى را جستجو مى كند تا ببيند در اين باره آيه اى وجود دارد يا نه، با آن كسى كه آيات قرآن در ذهن و دل و جلوِ چشم اوست و نگاه مى كند، آنچه را كه در هر بخشى از معارف اسلامى به آن نياز دارد، از قرآن استنباط و استخراج مى كند و روى آن فكر و تأمّل مى كند و از آن استفاده مى برد. اُنس با قرآن در دوران كودكى و نوجوانى، تا دوران جوانى، يك نعمت بسيار بزرگ است.

بنابراین با توجه به روایات و بیانات مقام معظم رهبری با حفظ و یادگیری قرآن کریم می توان بذر های زیادی همچون داشتن ایمان و دوری از شرک،عدالت طلبی و حمایت از مظلومان،کوشش و تلاش ،حق پذیری ،شهامت ،عفت و پاکدامنی ،خوش اخلاقی و تواضع ، خارج شدن از ظلمات و ... را در دل تک تک نوجوانان ایران اسلامی افکند که البته متولیان این عرصه هر چند زحمات زیادی متقبل شده اند اما با تلاش و توجه به این مقوله مهم می توان گام های موثر و بلندی جهت اعتلای این گنجینه دینی و فرهنگی  برداشت که علاوه بر تاثیرات فردی و شخصیتی قطعا در کاهش بسیاری از آسیب های اجتماعی مثمر ثمر واقع خواهد شد .

تربیت و قرآن

دکتر قاسم جعفری

قرآن و انسان‌